Monday, July 10, 2006

زیدان قربانی خشونت جسمی خود و یا خشونت کلامی دیگران؟

بعد از تمام سالهایی که در فرانسه گذراندم، مسلما الان هم طرفدار تیم فرانسه هستم (هرچند چیز زیادی نمی فهمم، اما چون یکی از جهانی ترین فعالیت های جمعی است بنابراین باید به تماشای آن نشست). به خصوص که این تیم بیش از دیگرتیم های شرکت کننده دارای اعضاء نسل دومی مهاجران عرب و سیاه پوست در کنار بازیکنان فرانسوی بود. بنابراین برای یک بار هم که شده سیاه و سفید و عرب در کنار هم به عنوان فرانسوی بازی کردند و فرانسوی اطلاق شدند و اصالت اولیه آنها مطرح نبود. این همکاری فرانسوی و نسل دوم مهاجران برای بسیاری از مهاجران بسیار مهم است زیرا در جامعه ای که تا چند ماه پیش صحنه خشونت و درگیری های جوانان نسل دوم مهاجر بود ؛ این تیم فوتبال به عنوان بهترین نماد پذیرش و تایید آنها در جامعه فرانسه محسوب می شد.
حرکت زیدان در آخر مسلما بسیار ناراحت کننده و غافلگیر کننده بود؛ به خصوص چون از جانب زیدان صورت می گرفت و نه هر بازیکنی. زیدانی که برای بسیاری در جایگاه خدای مجسم فوتبال نشسته بود می بایست بیش از این بر خود تسلط می داشت مسئولیتش به مراتب بیش از هر کس دیگری بود (مانند تمام کسانی که در عرش می نشینند و یادشان می رود که دیگران چهارچشمی نگاهشان می کنند). اما به قول بسیاری از خوانندگان روزنامه لیبراسیون او هم "آدم" است و عکس العملی انسانی کرد یعنی چنان عصبانی شد که تمام زندگی حرفه ای موفق خود را بر لبه پرتگاه برد (و خوشبختانه تماما پرت نشد !) امروزعکس العمل ها خواننده های روزنامه لیبراسیون به مقاله های این روزنامه را می خواندم چندین نکته بود که برایم بسیار جالب بود.
اول - بسیاری عقیده داشتند که داور بد داوری کرده و می بایست به همان اندازه نیز به بازیکن ایتالیا که باعث بروز چنین خشمی در بازیکن با تجربه و حرفه ای فرانسه شده اخطار می داد و او نیز از بازی محروم می کرد. یکی سئوال کرده بود چرا در این بازی ها تنها عکس العمل های بدنی را خشونت محسوب می کنند و چرا خشونت کلامی و نژاد پرستانه را در نظر نمی گیرند؟ آنچه که باعث می شود تا کسی مانند زیدان سابقه پرافتخار و آرزوی بزرگ خود و ملت و نیز تمام مهاجران عرب فرانسه را زیر پا بگذارد حتما کم نبود پس چرا تنها زیدان باید تقاص اش را پس بدهد و بازیکن ایتالیا مورد مواخذه قرار نگیرد؟
دوم – برخی از خواننده های عرب در قبال عکس العمل سخت فرانسوی ها در برابر حرکت زیدان پرسیده اند آیا تنها هنگامی که زیدان باعث برد تیم فرانسه می شد او را فرانسوی قلمداد می کردند و حالا که او هم مانند هر آدم دیگری در یک وضعیت بحرانی از خود عکس العمل نشان داده تنها یک عرب الجزایری است که مسئول باخت تیم فرانسه شده است؟
سوم – "عجب احمقی است این زیدان، یعنی احمق که نه ..." این گفته ژاک لانگ وزیر فرهنگ اسبق فرانسه است (تازه آقا سوسیالیست هستند) که در یک کافه در خیابان شانزه لیزه بازی را تماشا می کرد. آنچه که آقای وزیر گفت مسلما توهین است اما خوب چون کلامی است می توانی فوری آنرا اصلاح کنی و اما حرکت بدنی دیگر واقع شده و نمی توان آنرا ماست مالی کرد. اما همین خشونت کلامی باعث بروز چه خشمی می تواند بشود.
چهارم – این مسئله ای است که من جوابی هنوز برای آن ندارم. در شرق، در ایران؛ در کشورهای به اصطلاح "خونگرم" مانند ایتالیا و اسپانیا گاه عصبانیت و پاسخ از روی "غیرت" باعث می شود که امید یک ملت بر باد رود؛ گاه باعث می شود که خانواده ای بپاشد؛ گاه باعث می شود که برادری خواهری را بکشد؛ زندگی دختران جوان بسیاری برای خاطر لرزش "غیرت" مردانشان به باد رفته و مرده اند تا آبروی مرد در برابر همسایه ها و رفقا نرود. این غیرت گاه باعث می شود که تمام آنچه که سالهای سال برای آن زحمت کشیدی (مثل زیدان) بر باد فنا رود. نمی دانم این "غیرت" شرقی تا چه اندازه می تواند ضربه بزند تا تنها "غروری" زنده شود. نمی دانم تا چه اندازه وجودش در جامعه امروز لازم است؟ نمی دانم قیمت"غیرت" چند است؟ اما می دانم که شکل جواب "غیرت" تقریبا همیشه خشن است. جواب خشونت با خشونت و گاه بدتر ازآن جواب "تصورو تخیل" و یا "سوء تفاهم" با خشونتی که تنها زنده کننده " آبرو" یک نفر است. "غیرت" شرقی جایگزینی در فرهنگ بودائی و مسیحی دارد که اسمش "گذشت" است . می دانم که در چشم جهانیان زیدان امروز، دیگر زیدان قبل نیست. حال دلیلش هر چه که می خواهد باشد. تصویر زیدان مردی است که تسلط بر خود ندارد و دست به خشونت می زند. کسی نمی داند بازیکن ایتالیائی به او چه گفت. زیدان حتی نمی تواند آنرا ثابت کند. تنها تصویری از خود به جای می گذارد که برگشت ناپذیر است. متاسفم زین الدین عزیز

17 comments:

  1. Anonymous10:04 PM

    ممنون! نوشته‌ی خوبی بود.

    سوال‌ای که برای‌ام پیش می‌آید این است: آیا آن‌چه به عنوان رفتار صحیح می‌شناسیم حقیقت‌ای عینی نیز در خود دارد؟ آیا می‌توان مابه‌ازای بیرونی‌ای برای آن پیدا کرد و گفت به این دلیل مثلا نباید خشونت ورزید؟

    نمونه‌ای می‌آورم. آزادی‌ی بیان امروزه تقریبا به ارزش‌ای مقدس تبدیل شده است. هر حرکت خلاف آزادی‌ی بیان به شدت تقبیح می‌شود. اما همین آزادی‌ی بیان ممکن است منجر به تحریک قوم‌ای شود و نتایج تاسف‌باری به بار بیاورد (مثلا ماجرای کاریکاتورها). آیا ما می‌بایست آزادی‌ی بیان را تام بپذیریم یا گاهی استثنا نیز برای این دستور قایل شویم؟

    یا مثال‌ای دیگر: آیا دلیلی وجود دارد که ما خشونت زبانی را با خشونت فیزیکی پاسخ ندهیم؟ (در حالی که برعکس‌اش معمولا زشت تلقی نمی‌شود.) آیا ممکن نیست با پاسخ ندادن خشونت زبانی باعث بیش‌تر و بیش‌تر شدن تنفر بین آدم‌ها شویم تا حدی که به حد آستانه‌ای برسیم که دیگر هیچ مکانیزم کم‌ضرری جلودار واکنش‌ها نباشد؟

    ReplyDelete
  2. Anonymous10:22 PM

    دقیقا همینه که میگی در فوتبال هم مثل زندگی عکس العمل ادم ها متفاوته
    یک لینک جالب هم در مورد فوتبال دیدم که اینجا میزارم شاید برای تو هم جالب باشه :
    http://www.cinetmag.com/ShowArticle.asp?Article=435

    ReplyDelete
  3. Anonymous10:53 PM

    آری «زی زو » دیگر این بار نتوانست خونسرد بماند و وقتی مارکو ماتراززی که در کنارش راه میرفت او را یک «تروریست»خطاب کرد دنیا جلوی چمشمش تیره و تارشد.آخر شاید این اولین باری نبود که طعم این برچسب ها را می چشید، اما انتظار نداشت که در عرصه خودش، میدانی که همه هستی اش رافدایش کرده بود و خود را به ثبوت رسانده بود با چنین برخورد نژاد پرستانه و فاشیست گونه روبرو شود. و بدین سان استکه هر انسانی تحریک میشود. فدراسیون فوتبال دنیا باید درستی ویا کذب این برخورد را پیگیری کند. من ایتالیا راقهرمان نمیدانم. چنینین پیروزی شرم آور است.

    ReplyDelete
  4. خودم هم در مورد چيزي كه مي نويسم مطمئن نيستم، ولي اتفاقاً به نظر من خيلي مهم است كه اين اتفاق در اين سطح روي داد و همه ي نگاه ها را به خود جلب كرد. تا كنون خيلي از قوانين فوتبال تنها ناظر به ظاهر است و در مورد خيلي از آن ها مي توان با سوءاستفاده از اين ظاهرانگاري محض، همه جور ضد فوتبالي انجام داد و محروميتي هم در كار نيست. شايد اين ماجرا باعث شود، به بواطن خشونت هاي درون زمين، مثل همين فحش ها و خشونت هاي كلامي بيش از اين رسيدگي شود و قوانين در جهت به تر شدن وضعيت عمل كنند.
    نمي خواهم بگويم عمل زيدان درست بود، ولي به هر حال براي هر صبري آستانه اي وجود دارد.
    و نكته ي مهم تر اينكه شايد غيرت از نظر ظاهري هيچ سودي براي فرد نداشته باشد و حتا گاهي ضربات كاري به فرد وارد كند، اما در اينكه باعث مي شود فرد خودش را به خودش اثبات كند. وجود داشتنش را نزد خود فرياد بزند، و به خودش اهميت بدهد، گاهي مفيد و گاهي لازم است.
    بعضي اوقات غيرت براي جامعه ي انساني نيز قابل قبول است، مثال اش فيلمي است كه يادم مي آيد درباره ي بي عدالتي در دادگاه هاي امريكا ساخته شده بود و فقط يادم مي آيد شخصيت اولش "ال پاچينو" بود.

    ReplyDelete
  5. Anonymous12:19 AM

    سلام.من فکر می کنم این از اون مخمصه هاییه که راجع به اش نمی شه قضاوت قطعی کرد.مجموعه شرایطی دست به دست هم می دن تا زیدان بازیکن بزرگی بشه .خوب ممکنه مجموعه شرایطی هم پیش بیاد که باعث بشه همچه بازیکن بزرگی چنان کاری رو بکنه که از نظر فوتبالی ها غیر حرفه ای واز نظر سایرین بی ادبانه باشه.خیلی از کارها واعمال هست که در مورد غیر اخلاقی بودنشون نمی شه نظر قطعی داد اما هرچه که بود نتیجه ی ناگواری برای فرانسه وطرفداراش داشت

    ReplyDelete
  6. Anonymous3:52 AM

    عرض به حضور محترم مسرت خانوم كه ما اولش از اين حركت زيدان خيلي ناراحت شديم چون ايشون قبلا هم از اين كارها كرده بودن و بقول معروف يه جورايي سابقه دار محسوب ميشدن -البته الان دقيقا زمان و مكانش يادمون نيست كه خدمتتون عرض كنيم - و اما بعد از خوندن اخبار مربوط به حادثه اخير و ربط اون به مسائل نژاد پرستانه وقومي وديني ، شديدا با اين حركت زيدان حال كرديم !!! چرا ؟؟؟ واسه اينكه ما هم مثل جناب زيدان و يا هر شخص ديگه اي ، صاحب احساسات كور و گنگ هستيم كه بصورت لحظه اي مانع از تفكر صحيح و درايت ميشن و پيش خودمون گفتيم : پس دمش گرم عجب كله اي زد !!!

    اما پس از گذشتن چند لحظه باز مجددا عقل لاتي مون در برابر احساسات قد علم كرد و پيش خودمون گفتيم كه : چي چي رو دمش گرم ؟؟؟ مگه در شديد ترين حالتش نگفتن دندان در برابر دندان ، گوش در برابر گوش ، خب روي همين حساب نتيجه ميگيريم كه ، حرف نامربوط هم در ازاي حرف نامربوط ديگه !!!

    تازه اين آقاي زيدان كه بدبخت بيچاره و درمونده نبودن كه بخوان يه دفعه اينجوري عصيان كنن !!! عصيانهاي اين مدلي مخصوص آدمهاي لات و عامي اي مثل ما- يعني خودم - هست كه چي ؟ كه بعلت ساختار غلط قانوني و اجتماعي اي كه مختص به جهان سوم هست ، تحت تبعيض واقع ميشن و هيچ ابزار مدني و مناسبي رو براي احقاق حق خودشون ندارن و روي همين حساب رفته رفته به اين نوع از عصيانگريها خو ميگيرن !!! گرفتيد چي چي شد ؟؟؟ خب اين زيدان كه مثل ما لات نبود !!! اگر هم لات بود الان ديگه تغيير كلاس داده بود و جزو آدم حسابيها و قهرمانان ملي فرانسه محسوب ميشد كه هم به ابزار مطبوعاتي و هم به ابزار قانوني مناسب دسترسي داشت و قادر بود كه اين قضيه رو به بهترين نحو ممكن و با كمي تعقل ، جوري پيگيري كنن كه باباي اون يارو ايتاليايي رو بطور اساسي بيارن جلوي چشمش !!!


    پس روي حساب همين صوبتهايي كه خدمتتون عرض شد نتيجه ميگيريم كه شايد در عادلانه ترين حالت ، اون شخص سوسياليست و يا هر ناظر ديگه اي از "جامعه مدني جهاني" به اين بعد قضيه توجه كنن و بگن كه زيدان يه احمق هست .... جناب زيدان ضمن اينكه زياده روي كردن ، امكانات و سلاحهاي بازدارنده خودشون رو هم مفت و مجاني از دست دادن كه به اين ميگن عدم تدبير يا همون حماقت !!!

    ReplyDelete
  7. سولوژن عزیز فکر می کنم هر موقعیتی احتیاج به یک ابتکار عمل و استراتژی خاص خود دارد. آدمی مثل زیدان (همانطور که دوستمان لات اینترنتی به درستی می گوید) دارای بهترین و قوی ترین ابزار مطبوعاتی و قانونی بود برای این که توهین بازیکن ایتالیایی را جواب دهد. من نه موافق این هستم که وقتی به گونه چپت سیلی زدند گونه راستت را هم بیاور جلو و نه موافق استراتژی دندان برای دندان، چشم برای چشم.
    تمام این مسئله در واقع مربوط می شود به ابزار موجود در جامعه مدنی. هنگامی که در برابر چشم یک میلیارد نفر (ویا تنها چند رسانه داخلی فرق نمی کند اصل دیده شدن است) قرار داریم باید تفکر کنیم. باید استراتژی حرکتمان را تعیین کنیم و عواقب آنرا بسنجیم وگرنه خشونت و جواب خشن به مثابه ضعف تلقی می شود و نه قدرت. به نظر من اصل ماجرااین جاست که زور بازو و یا کلام را با داشتن "قدرت" در جامعه مدنی اشتباه نگیریم

    ReplyDelete
  8. Anonymous11:19 AM

    من به این مسئله با نگاه کاملا متفاوتی نگاه کرده ام، سری به وبلاگم بزن

    ReplyDelete
  9. Anonymous12:47 PM

    خانم دکتر جسارتا عرض کنم که این اولین بار نبود که سفید و سیاه و عرب کنار هم بازی می‌کردند . فرانسه 98 هم همینطوری بود. بعد در مورد اینکه چرا داور به مترزی کارت نداد در برنامه‌ایی گفتند به خاطر اینکه داور فحش را نشنید.
    البته من هم این حرکت زیدان را دون شان او و غیر منطقی می‌دانم ولی همین ضربه سر غیرمنطقی زی زو باعث شده که مسئولان مبارزه با نژادپرستی فرانسه تصمیم بگیرند که به فیفا شکایت کنند. امروز رادیو می‌گفت کارشناسان لبخوانی میگویند که مترزی بعد از اینکه دو بار به خواهر زیدان فحش داده به او گفته تروریست کثیف. درست است که زیدان اینطوری خودش را زیر سوال برد اما در روزهای اینده خواهیم دید که اگر واقعا مترزی چنین حرفی به زیدان زده باشد رسانه‌ها چه جنجالی برای مبارزه با نژادپرستی و احیانا مسلمانان به پا می‌کنند. وگمانم این به محبوبیت زیدان اضافه می کند. همین حالا هم طبق نظرسنجی 61 درصد مردم زیدان را بخشیده‌اند. من هم موافقم که خشونت جواب خشونت کاری ابلهانه است اما واقعا اگر زیدان این جنجال را به پا نمی‌کرد کسی پا جلو می‌گذاشت که به این مساله رسیدگی کند؟ خوشحال می‌شوم که فرومایگانی که سلاحی جز ناسزا ندارند تنبیه شوند حتی اگر به قیمت کلان اخراج زی‌زو باشد. ذله شدیم از بس ناز جهودها را کشیدند و به ما فحش دادند!

    ReplyDelete
  10. Anonymous2:29 PM

    معرکه نوشته بودید، خصوصا پاراگراف آخر
    با اجازه لینک دادم

    ReplyDelete
  11. Anonymous10:26 PM

    ممنون از پاسخ‌تان.
    من نمی‌خواهم حرکت زیدان را تایید کنم. با شما هم موافق‌ام که مطابق نرم‌های فعلی رفتارش نه نشان از قدرت بود و نه حتی قابل قبول. سخن‌ام اما این است که آیا این نرم‌های فعلی حقیقت‌ای پیشین دارند یا خیر؟
    یعنی چه کس‌ای گفته است نباید پاسخ خشونت را با خشونت داد؟ آیا می‌توان نشان داد که چنین چیزی مضر است؟ البته شاید پیش از این باید مشخص کنیم که منظورمان از سود یا زیان نیست. سود و زیان چه کس‌ای؟

    ReplyDelete
  12. Anonymous4:31 AM

    اولین باری که بازی زیدان را با دقت نگاه کردم در جام جهانی 1998بود.مسابقه بین عربستان سعودی و فرانسه بود و من کنجکاو بودم که این بازیکنی که به مسلمان بودن شهرت دارد در برابر کسانی که از پایتخت اسلام آمده بودند چه عکس العملی دارد. من متوجه شدم که انگار او سعی میکرد به فرانسویها نشان دهد که هیچ اساس اسلامی که سهل است حتی هیچ احساس انسانس ای هم نسبت به بازیکنان عربستان ندارد و در صحنه ای که به راحتی میتوانست از برخورد استوک کفشهایش بر ساق پای بازیکنی از عربشتان جلوگیری کند، با خشونت روی ساق پای او فرود آمد، من اطمینان دارم که او چنین کاری را در برابر بازیکنی از اروپا یا غیر مسلمان انجام نمیداد.
    بعد از قهرمان شدن فرانسه در آن سال و مطرح شدن "زی زو"، برای من مسجل بود که سیاستمداران فرانسه از او استفاده تبلیغاتی و سیاسی میکنند.برای من جالب بود که از او به عنوان مسلمان نام برده میشد ولی هم زمان در یک فیلم تبلیغی لیوان شرابی را از دست یک پیر مرد فرانسوی گرفته و سر میکشید.
    بعدها هم متوجه شدم که او با یک خانم فرانسوی ازدواج کرده و اسمهایی که برای فرزندانش انتخاب کرده همگی فرانسوی هستند.
    حالا به عقیده شما این جناب دست تمام فرصت طلبهای عالم را از پشت نبسته است؟
    به نظر من او نه یک مسلمان است و نه یک فرانسوی است و نه حتی یک ورزشکار.او آدم خودخواهی هست که از تمامی این موضوعات برای منافع شخصی اش استفاده میکرده و حالا هم روزنامه نگاران و سیاستمداران از او و کاری که در برابر بازیکن لات و بی فرهنگ ایتالیایی انجام داده از همان روشی استفاده میکنند که خود زیدان میکرده:استفاده ابزاری.
    و در این میانه طبق معمول فرشته حقیقت به آسانی رخ نخواهد نمود.
    من مسلمان نیستم اما از آدم فرصت طلب بدم میآید، خصوصا وقتی که دیگران را ابله فرض میکند، و این کاری است که زیدان انجام داده.

    ReplyDelete
  13. Anonymous9:06 AM

    آقا فوقش اون ایتالیایی بد و لوس و نامرد به این آقای خدای فوتبال و ناز و خوب گفته خواهر فلان؛ خب اونم برمیگشت میگفت خودتی مادر فلان !!! مشکل اینجاست که زیدان جونتون دفعه اولش نیست که این کارا رو میکنه. این برادر سابقه خرابی داره. شرمندتون

    ReplyDelete
  14. Anonymous11:01 AM

    ممنون خانم دكتر. خوشحالم كه در اين فضاي پر از حمايتهاي بيدريغ و يكطرفه از زيدان شما توانستيد اين ماجراي غيرت شرقي ها را تجزيه تحليل كنيد. هميشه نوشته هايتان را مي خوانم
    موفق باشيد

    ReplyDelete
  15. This comment has been removed by a blog administrator.

    ReplyDelete
  16. maserat jan
    tu peux regarder mon dernier post et faire le relai de ton côté.
    Cela peut marcher, il y a déjà des centaines de milliers de personnes qui ont commencé.
    si tu as une question écris moi. mon clavier persan est bloqué aujourd'hui??
    je t'embrasse.

    ReplyDelete
  17. سلام
    با جستجو در مورد کتاب کوری به اینجا رسیدم.
    سال گذشته این کتاب رو خوندم.
    شما هم تفسیر خوبی روی آن نوشتید.
    .
    در مورد زیدان هر چه بود و هر چه در آنجا گذشت مهم برخورد ملت و دولت فرانسه با زیدان بود.آنها افتخاراتی که زیدان برای آنها آورده بود فراموش نکردند و از اشتباه زیدان گذشت کردند.
    ولی ما با دایی چه کردیم؟!! آخر چرا ما اینقدر زود فراموش می کنیم وبه گفته ی شما که چه قشنگ گفته اید بجای غیرت گذشت نداریم.
    بسیار تشکر می کنم

    ReplyDelete